Akcja opery rozgrywa się w kupieckiej Norymberdze w połowie XVI stulecia, krótko po reformatorskim wystąpienia Marcina Lutra.
Treścią utworu są wydarzenia związane z turniejem śpiewaczym, którego wynik ma zadecydować o tym, który z kandydatów będzie mógł poslubić jedną z bohaterek
W przeciwieństwie do innych oper Wagnera ta ma wyjątkowo pogodny charakter. Bohaterowie wywodzą się z mieszczaństwa, stąd też nie możemy tu liczyć na skomplikowane charakterystyki tychże postaci. Do głosu dochodzi również bohater zbiorowy - mieszczanie norymberscy. Chcąc osiągnąć pewną spójność na płaszczyźnie treści i muzyki Wagner posłużył się prostymi środkami wyrazu artystycznego. Zauważymy tu wyraźnie wyodrębnione arie i pieśni - niektóre o budowie zwrotkowej. Pojawiają się także sceny zbiorowe - np. kwintet z III aktu. Styl i atmosferę całej opery oddaje, skomponowana zgodnie z kanonami techniki kontrapunktycznej, uwertura.